หัวข้อ

เกริ่นนำ

ลงวันที่ 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 มกราคม กุมภาพันธ์ มีนาคม เมษายน พฤษภาคม มิถุนายน กรกฎาคม สิงหาคม กันยายน ตุลาคม พฤศจิกายน ธันวาคม 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581

<p> <span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">   </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ตำบลบ้านแปะ เดิมมีราษฎรอาศัยอยู่ติดกับลำห้วยและเชิงเขาใกล้กับถ้ำแห่งหนึ่ง คือลำห้วยแม่แปะ  ชื่อลำห้วยตามภาษาถิ่นเหนือนั้นมีความหมายว่า </span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">“</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">แป๊</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">”</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> หมายถึง </span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">“</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ชนะ</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">”</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> โดยมีความเชื่อสืบต่อกันมาว่าลำน้ำแห่งนี้มีอาถรรพ์  หากข้ามลำห้วยนี้แล้วไม่ว่าจะมีคาถาอาคมกล้าแกร่งมากแค่ไหน  คาถาอาคม เหล่านั้นก็จะเสื่อมไป และมีน้ำไหลมาจากภูเขาที่ชื่อว่า </span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">“</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ดอยขุนแปะ</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">”</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> และถ้ำแห่งนี้เรียกว่า </span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">“</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ถ้ำตอง</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">”</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> โดยชาติพันธุ์ดั้งเดิมเป็นชนเผ่าลั๊วะ ราษฎรเลี้ยงชีพด้วยการทำกสิกรรมและหาของป่า ตามประวัติศาสตร์เมื่อประมาณ พ</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">.</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ศ</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">.2110</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">พระนางวิสุทธิเทวี</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ขัติยสตรีแห่งล้านนา ได้เสด็จมาทรงบูรณะวัดบ้านแปะ</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">(ตรงกับสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ/ราชวงค์พระร่วง/สมัยกรุงศรีอยุธยา)</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">พระธาตุบ้านแปะและทรงประทับ ณ พลับพลาชั่วคราวก่อสร้างด้วยกำแพงหินล้อมรอบ ชาวบ้านจึงเรียกสถานที่นี้ว่า </span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">“</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">เวียงหิน</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">” </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">พร้อมกัลปนาที่ดินและข้าวัดด้วยหลาบเงิน (จารึกที่เขียนลงบนแผ่นเงินหรือหิรัญบัตร) หมายถึงมอบถวายที่ดินและผู้คนไว้บำรุงรักษาของวัด บ้านแปะ  ห้ามไม่ให้อพยพโยกย้ายโดยวิธีการใดๆ ก็ตาม ปรากฏเป็นหลักฐานสืบทอดมาถึงปัจจุบัน เมื่อประชากรเริ่มมีความหนาแน่นจึงขยายออกไปตั้งบ้านเรือนกระจายอยู่ที่แห่งใหม่โดยรอบวัดบ้านแปะเดิม  ตามริมฝั่งแม่น้ำปิงและที่ราบระหว่างลำน้ำปิงและ   ลำน้ำแจ่ม ซึ่งเหมาะสมยิ่งสำหรับการทำเกษตรกรรม ต่อมาได้ขยายชุมชนใหญ่ขึ้น ทางราชการได้จัดตั้งเป็นหมู่บ้านและตำบล โดยเรียกตามชื่อเดิมของหมู่บ้านว่า </span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">“</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ตำบลบ้านแปะ</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">”</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> มาจนถึงปัจจุบัน  ทั้งนี้ประวัติศาสตร์  วัดบ้านแปะ</span><span comic="" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">  </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">พระธาตุบ้านแปะ</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">และที่ประทับเวียงหิน</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">ณ</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">   หมู่</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> 4</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> </span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:="">บ้านแปะนั้น</span><span comic="" lang="TH" letter-spacing:="" sans="" style="font-size: 16px; text-align: start; white-space-collapse: preserve; box-sizing: border-box;" text-align:="" white-space-collapse:=""> เทศบาลตำบลบ้านแปะจะได้ดำเนินการศึกษาค้นคว้าประวัติเพิ่มเติม เพื่อเป็นการแสดงถึงภูมิหลังอันมีเกียรติของคนในตำบลบ้านแปะ และจะผลักดันให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์  และเป็นข้อมูลให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาต่อไป</span></p> <p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/userfiles/images/20800362_841530992676766_4344175490196344773_n.jpg" style="width: 339px; height: 400px;" /></p> <div class="xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit; text-align: center;"> <img alt="" src="/userfiles/images/เวียงหิน.jpg" style="width: 620px; height: 400px;" /></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;">  </div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">พระนางวิสุทธิเทวี หรือ มหาเทวีวิสุทธิ ทรงเป็น ขัตติยราชนารีพระองค์หนึ่ง ที่สำคัญพระองค์หนึ่งของอาณาจักรล้านนา และ เป็นพระกษัตรีย์องค์สุดท้าย แห่ง ราชวงศ์มังรายก่อนที่การปกครอง อาณาจักรล้านนาจะตกไปสู่ การปกครองของ ราชวงศ์ตองอูมหาเทวีวิสุทธิ ได้ให้การยอมรับอำนาจของพม่า และ สนองนโยบายการขยายอำนาจ จาก ล้านนา ไปสู่ กรุงศรีอยุธยา และ ล้านช้าง โดยใช้ ล้านนา เป็นที่มั่น และ ส่งกองทัพ เข้าร่วมรบ กับ เชียงใหม่ในคราวเสียกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2112 และ พ.ศ. 2117 เชียงใหม่ส่งกองทัพไปปราบล้านช้างเวียงจันทน์สองกองทัพ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงอำนาจที่มีมากของ พระเจ้าบุเรงนอง รวมไปถึงพระราโชบาย เพื่อประคับประคองบ้านเมืองให้อยู่รอด ตลอดรัชสมัยของพระนาง</span></span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">ด้วยที่ทรงพระราชฐานะ ที่พระนางเป็นเจ้านายอาวุโสตำแหน่งพระมหาเทวี หรือกษัตรีย์แห่งล้านนาที่ให้ความร่วมมือแก่พม่า พระนางจึงได้รับการยอมรับจากขุนนางพม่าที่มาปกครองเมืองเชียงใหม่ ดังการพบการได้รับเกียรติจากแม่ทัพพม่า ข้าหลวงชาวอังวะ และ หงสาวดี ที่มาประจำการในเชียงใหม่ เมื่อมีการหล่อพระพุทธรูปเมืองรายเจ้า พ.ศ. 2108 พระนางได้รับเกียรติเข้าร่วมทำบุญในฐานะ สมเด็จพระมหาเทวีเจ้าผู้ทรงเป็นใหญ่ในนพบุรี</span></span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">พระนางวิสุทธิเทวี มีตำแหน่งเป็น มหาเทวีคือ เป็น "พระราชมารดาของกษัตริย์" ซึ่งถือว่ามีพระนางนั้นมีบทบาททางการเมืองสูงยิ่ง โดยมีหลักฐานยืนยันฐานันดรศักดิ์ของพระนาม ดังนี้ สมเด็จพระมหาเทวีเจ้า ผู้ทรงเป็นใหญ่(จารึกที่ฐานพระพุทธรูปวัดชัยพระเกียรติ) มหาอัครราชท้าวนารี (โคลงมังทรารบเชียงใหม่), พระนางมหาเทวี (พงศาวดารเชียงใหม่ฉบับภาษาพม่า), สมเด็จพระมหาราชเทวีบรมพิตรพระเป็นเจ้าอยู่หัว(ตราหลวงกุหลาบเงิน พ.ศ. 2110) และ มหาเทวี (ตำนานเมืองลำพูน)มหาเทวีวิสุทธิ ถือเป็นมหาเทวีที่มีบทบาททางการเมืองสูง เช่นเดียวกับมหาเทวีจิรประภา และ มหาเทวีสิริยศวดี (นางโป่งน้อย) โดยตำแหน่ง มหาเทวี บ่งบอกถึงความเป็น พระราชมารดา ของ พระมหากษัตริย์ และ เป็นที่แน่นอนว่า พระนาง ต้องเป็น พระราชมารดา ของ กษัตริย์ พระองค์ใดพระองค์หนึ่ง แต่ด้วยพระราชประวัติอันมืดมน ซึ่ง ปรากฏบทบาทของพระองค์เพียงช่วงครองราชย์เท่านั้น ทำให้ไม่ทราบ และ ไม่มีข้อมูลที่แน่นอนเกี่ยวกับพระประวัติตอนต้นของพระองค์จึงกลายเป็นปริศนาที่ต้องค้นคว้าต่อไปและ มีการตั้งข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับตัวตนของพระนาง ดังต่อไปนี้</span></span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">กรณีพระตนคำ </span></span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">แต่เดิมสรัสวดี อ๋องสกุล เคยสันนิษฐานว่า พระนางวิสุทธิเทวีเดิมมีพระนามว่า พระตนคำ พระราชธิดาในพระเมืองเกษเกล้าที่ พระเจ้าบุเรงนอง นำไปเป็นองค์ประกัน และ เรียนรู้วัฒนธรรมพม่า และ ภายหลังได้ตกเป็นมเหสีของพระเจ้าบุเรงนองโดยปริยายแต่เมื่อ ดร. สุเนตร ชุตินธรานนท์ ได้สอบทำเนียบพระมเหสีของพระเจ้าบุเรงนองอย่างละเอียดก็มิพบนาม พระตนคำ, วิสุทธิเทวี หรือราชธิดาพระเจ้าเชียงใหม่เลยแต่อย่างใด แต่พบนามของสตรีเชียงใหม่ ตำแหน่งบาทบริจาริกานางหนึ่งความว่า "นางผู้เป็นชาวเชียงใหม่ (Zinme) นามว่าเคงเก้า (Khin Kank) ซึ่งให้กำเนิดพระธิดากับพระเจ้าบุเรงนองนางหนึ่งนามว่าราชมิตร"ภายหลังสรัสวดี อ๋องสกุล ได้เปลี่ยนความคิดใหม่และเห็นว่านรธาเมงสอมิใช่เชื้อพระวงศ์มังรายอย่างที่เข้าใจแต่พระนางเคงเก้าจะเป็นคนเดียวกับพระตนคำ หรือพระวิสุทธิเทวี หรือพระวิสุทธิเทวีจะเป็นคนเดียวกับพระตนคำหรือไม่ ยังคงเป็นปริศนาที่ต้องค้นคว้าต่อไปกรณีเป็นมารดาของนรธาเมงสอและเชื่อกันมาแต่เดิมว่า นางอาจเป็นมารดาของนรธาเมงสอพระราชโอรสของพระเจ้าบุเรงนองซึ่งครองราชย์สืบต่อจากพระนาง ข้อสันนิษฐานเกิดจากการตีความโคลงบทหนึ่งของ "โครงเรื่องมังทรารบเชียงใหม่" ที่มีเนื้อความระบุว่า</span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit; text-align: center;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">"ได้แล้วภิเษกท้าว เทวี </span></span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เป็นแม่มังทราศรี เร่งเรื่อง</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เมืองมวลส่วยสินมี ตามแต่ เดิมเอ่</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">บ่ถอดถอนบั้นเบื้อง ว่องไว้วางมวล"</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <strong style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">นักภาษาศาสตร์ทั้ง ดร. ประเสริฐ ณ นคร และสิงฆะ วรรณสัย ถอดความดังกล่าวได้ว่า</strong><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">"แล้วอภิเษกมหาเทวี [มหาเทวีวิสุทธิ] ผู้เป็นแม่มังทรา [นรธาเมงสอ เจ้าเมืองสาวัตถี-ตามความเข้าใจของผู้แปล] ขึ้นเสวยราชย์เหมือนเดิม ให้รวบรวมสินส่งส่วยเหมือนแต่ก่อน ไม่ทรงถอดถอนออก แต่มอบอำนาจให้ปกครองเมืองทั้งสิ้น"</span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <strong style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ดร. สุเนตร ชุตินธรานนท์ ให้ความเห็นว่า "มังทรา" </strong><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">มาจากคำว่า "เมงตะยา" อันมีความหมายตรงตัวในภาษาพม่าว่า "ธรรมราชา" เป็นสมัญญานามที่ใช้ระบุ หรือ นำหน้ากษัตริย์พม่าทั่วไป และในโคลงบทที่ 12 นี้ ได้ใช้คำว่า มังทรา แทนพระเจ้าแผ่นดิน ดังนั้นคำว่า แม่มังทราศรี ก็จะหมายถึงแม่ของพระเจ้าแผ่นดิน และมิได้หมายความว่าจะต้องเป็นแม่ของพระเจ้าแผ่นดินองค์ถัดไป ซึ่งก็อาจจะเป็นมารดาของอดีตกษัตริย์ คือ พระเจ้าเมกุฏิสุทธิวงศ์ก็เป็นไปได้</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">รวมทั้งโคลงบทที่ 15 ของเรื่องเดียวกันนั้นที่กล่าวถึงภูมิหลังของนรธาเมงสอ ก็ไม่มีข้อความตอนใดระบุว่าเป็นพระโอรสของพระนางแต่อย่างใด เช่นเดียวกับตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่, พงศาวดารเชียงใหม่ฉบับพม่า (Zinme Yazawin) หรือแม้แต่พงศาวดารโยนกก็มิได้ระบุเช่นกัน</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ตรงกันข้าม จากการศึกษาของ </span><strong style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ดร. สุเนตร ชุตินธรานนท์ </strong><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">โดยใช้หลักฐานของพม่า คือ พงศาวดารมหายาสะวินเต๊ะ (Mahayazawinthet)กลับพบว่า พระมารดาของนรธาเมงสอ ชื่อ "ราชเทวี" มเหสีอันดับ 3 ของบุเรงนองพระนางเป็นธิดา ของ สตุกามณีแห่งดีมเยง มีนามเดิมว่า เชงทเวละ พระนางสิ้นพระชนม์ใน พ.ศ. 2106ก่อนที่พระเจ้าบุเรงนอง จะสถาปนา พระนางวิสุทธิเทวีครองเมืองเชียงใหม่ในปี พ.ศ. 2107 ฉะนั้นพระนางวิสุทธิเทวี จึงมิใช่พระมารดาของนรธาเมงสอ แต่ มหาเทวีวิสุทธิ อาจเป็นมารดาของพระเจ้าเมกุฏิสุทธิวงศ์โดย ดร. สุเนตร ชุตินธรานนท์ ได้ให้เหตุผลว่า เมื่อพระเจ้าบุเรงนองได้นำตัวพระเจ้าเมกุฏิสุทธิวงศ์ ไป หงสาวดี และ สถาปนามหาเทวีวิสุทธิ ซึ่งชราภาพแล้วครองล้านนาเพื่อที่มหาเทวีจะได้ไม่คิดแข็งเมืองต่อพม่า</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ด้วยเหตุผลนี้พระเจ้าเมกุฏิสุทธิวงศ์อาจมีฐานะเป็นพระโอรสของมหาเทวีวิสุทธิก็เป็นได้</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ในตำนานพระธาตุจอมทอง ได้กล่าวถึง ปี พ.ศ. 2099 ช่วงรัชสมัยของพระเจ้าเมกุ ซึ่งกษัตริย์และพระราชมารดาได้อัญเชิญพระบรมธาตุจอมทองเข้าไปพระราชวังที่เชียงใหม่ด้วยความเลื่อมใสจึงถวายข้าวของเงินทอง และกัลปนาคนเป็นข้าวัดพระธาตุจอมทอง </span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ดังปรากฏในความหน้าลานที่ 58-59 ปริวรรตความว่า</span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit; text-align: center;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">“...เมื่อนั้น พระราชบุตต์เจ้าอยู่เกล้าอยู่หัวตน </span></span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เปนพระองค์ราชมาดามหาเทวี เจ้าทัง 2 พระองค์แม่ลูก</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ทรงราชสัทธาจิ่งนิมนต์พระมหาธาตุเจ้าจอมทอง</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เมือยังหดสรงในราชวัง ยินดีด้วยพระมหาธาตุเจ้าทัง 2 แม่ลูก</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ก็หื้อยังมหาทานอันใหย่ คือว่า ข้าวของ เงินฅำ ข้าฅน ไร่นา</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ที่ดิน ย่านน้ำ เครื่องทาน ขันสรง โกฎแก้วใส่ฅำ</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ประดับด้วยแก้วคอวชิระเพก (เพชร) และธารารับน้ำสรง</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">แลสัพพเครื่องแหทังมวลอันพระรัตนราชเจ้า</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">หื้อทานแล้วแต่ก่อน พระเป็นเจ้าทังสองแม่ลูก</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ก็ซ้ำหื้อทานแถมเปนถ้วน 2 จิ่งพระราชอาชญาแก่</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">มหาเสนาผู้ใหย่ทัง 4 คือว่า แสนหลวง สามล้าน จ่าบ้าน</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เด็กชาย ว่า ตั้งแต่นี้ไปพายหน้า</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ข้าพระเจ้าจอมทองนี้อย่าได้ใช้สอย...”</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">หลังพระนางวิสุทธิเทวีได้ขึ้นเสวยราชสมบัติ ก็เมื่อพระองค์ชราภาพแล้วเนื่องจากครองราชย์ได้เพียง 14 ปีก็สิ้นพระชนม์ โดยมีหลักฐานจากโคลงมังทรารบเชียงใหม่ที่ได้ระบุไว้ในโคลงบทที่ 13 ที่ได้กล่าวถึงพระนางวิสุทธิเทวีที่ยืนยันเกี่ยวกับการครองราชย์เมื่อชราภาพ และทำบุญเป็นประจำ ความว่า</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit; text-align: center;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">มหาอัคคราชท้าว เทวี</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">ยามหงอกกินบุรี ถ่อมเถ้า</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">ทำทานชู่เดือนปี ศีลเสพ นิรันดร์เอ่</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">เห็นเหตุภัยพระเจ้า ราชรู้อนิจจา</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <strong style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">แต่อย่างไรก็ตามพระนางวิสุทธิเทวีได้ปฏิบัติตนในฐานะกษัตรีย์ที่ดี ยังสามารถทำบุญสร้างวัด และกัลปนาผู้คนและที่ดินถวายเป็นสมบัติในพระพุทธศาสนาเช่นเดียวกับกษัตริย์องค์ก่อน ดังพบพระนางสร้างวัดราชวิสุทธาราม (หรือ วัดหลวงบ้านแปะ)ในเขตจอมทองใน พ.ศ. 2110 และ ได้ทำตราหลวงหลาบเงิน เพื่อไว้คุ้มครองชาวบ้านรากราน, กองกูน, ป่ารวก, อมกูดและบ้านแปะบก ทั้งคนลัวะ และ คนไทยให้เป็นข้าวัดทำหน้าที่ทางพุทธศาสนา ห้ามนำมาใช้งานใด ๆ เนื่องจากได้พระราชทานวัดแล้ว โดยในสมัยของพระเจ้าตลุนมิน หรือพระเจ้าสุทโธธรรมราชา ได้กวาดต้อนเชลยจากเชียงใหม่ พบว่ามีข้าวัดราชวิสุทธารามติดไปด้วย เมื่อพระองค์ทราบจึงได้สั่งให้ปล่อยตัวคืนกลับมาทุกคน</strong></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ในช่วงรัชสมัยของพระนาง พระนางได้ยอมรับ และ สนับสนุนพระราชอำนาจของราชสำนักบุเรงนองตลอดรัชกาลซึ่งแตกต่างจากนโยบายของท้าวแมกุ มีหลักฐานปรากฏอย่างชัดเจนว่าพระนางได้จัดทัพล้านนาไปช่วยพม่าทำศึก โดยเฉพาะเมื่อคราวตีกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2112 ดังปรากฏในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ระบุว่า</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit; text-align: center;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">“...พลพระเจ้าหงสาวดียกมาครั้งนั้น คือพลพม่ามอญ</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">ใน หงสาวดี อังวะ ตองอู เมืองปรวน และ เมืองประแสนิว </span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">เมืองกอง เมืองมิต เมืองตะละ เมืองหน่าย เมืองอุมวง เมืองสะพัว</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">บัวแส และเมืองสรอบ เมืองไทยใหญ่ อนึ่งทัพเชียงใหม่ นั้น </span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">พระเจ้าเชียงใหม่ประชวร จึงแต่งให้พระแสนหลวงพิงชัย</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px; text-align: center;">เป็นนายกองถือพลลาวเชียงใหม่ทั้งปวง มาด้วย พระเจ้าหงสาวดีเป็นทัพหนึ่ง...”</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">และในปี พ.ศ. 2117 เชียงใหม่ได้ส่งทัพไปปราบล้านช้างเวียงจันทน์สองทัพเป็นไปได้ว่า พระนางวิสุทธิเทวีทรงยึดมั่นในความจงรักภักดีต่อพระเจ้าบุเรงนอง ที่สอดประสานกับนโยบายของผู้ปกครองพม่าที่มุ่งประคับประคองมิตรภาพของสองอาณาจักรให้ยั่งยืน พม่าจึงไม่แทรกแซงปรับเปลี่ยนจารีตท้องถิ่น แต่ยังศึกษาและปกปักจารีตท้องถิ่น ซึ่งส่งผลทางอ้อมต่อการคงไว้ซึ่งความอยู่รอดของบ้านเมือง อาณาราษฎร และคงอยู่ซึ่งอำนาจของพระนางเองถึงแม้ว่าพระราชอำนาจของพระนางจะมีขีดจำกัดแต่ด้วยพระอัจฉริยภาพหยั่งรู้สถานการณ์ แม้ว่าโครงสร้างราชวงศ์จะขาดความมั่นคงแต่ล้านนาก็จะคงอยู่ได้ด้วยพระราชอำนาจและบารมีของพระเจ้าบุเรงนอง ผู้ที่ซึ่งเจ้าแผ่นดินในรัฐจารีตร่วมสมัยมิอาจแข่งขันได้</span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">อย่างไรก็ตามพระราชอำนาจของพระนางนั้น ยังได้รับการยอมรับจากขุนนางพม่าที่มาปกครองเชียงใหม่ ดังพบการได้รับเกียรติจากแม่ทัพพม่าและ ข้าหลวงชาวอังวะ และ หงสาวดี ที่ประจำการในเชียงใหม่ เมื่อมีการหล่อพระพุทธรูปเมืองรายเจ้า พ.ศ. 2108 </span></span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">พระนางได้รับเกียรติเข้าร่วมทำบุญในฐานะ "สมเด็จพระมหาเทวีเจ้าผู้ทรงเป็นใหญ่ในนพบุรี"</span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">พระนางวิสุทธิเทวีได้พิราลัย เมื่อ พ.ศ. 2121 โดยในตำนานเมืองลำพูนได้กล่าวถึงมหาเทวีที่กิน 14 ปีก็พิราลัย ดังความว่า</span></span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit; text-align: center;"> <span style="font-size:16px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">"...ในปีร้วงไค้ ได้อาราทนาราชภิเสก ๒ หน </span></span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">มหาเทวีรักษาเมืองเชียงใหม่ได้ ๑๔ ปี สุรคุตในปีเปิกยี..."</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">พระนางได้รับการถวายเกียรติยศโดยสร้างปราสาท</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เป็นที่ตั้งพระศพตั้งบนหลังนกหัสดีลิงค์ และ</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ใช้ช้างลากปราสาทศพ โดยเจาะกำแพงเมืองออกไปฌาปนกิจ</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ที่วัดโลกโมฬี ถือกันว่าการทำศพครั้งนี้เป็นแบบอย่าง</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">การปลงศพเจ้านายเมืองเหนือสืบมา ดังปรากฏความว่า</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">"นางวิสุทธิราชเทวีผู้ครองนครพิงค์เชียงใหม่ถึงพิราลัย</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">พระยาแสนหลวงแต่งการศพทำเป็นพิมานบุษบก </span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ตั้งบนหลังนกหัสดินทร์ขนาดใหญ่รองด้วยเลื่อนแม่สะดึง</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เชิญหีบพระศพขึ้นไว้ในบุษบกนั้น แล้วฉุดชักไปด้วย</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">แรงคชสาร เจาะพังกำแพงเมืองไปถึงทุ่งวัดโลก </span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ก็กระทำฌาปนกิจถวายพระเพลิง ณ ที่นั่น</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">เผาพร้อมทั้งรูปสัตว์และวิมานที่ทรงศพนั้นด้วย</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">จึงเป็นธรรมเนียมลาวในการปลงศพเจ้าผู้ครองนคร</span><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">ทำเช่นนี้สืบกันมา"</span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif; font-size: 16px;">และ แม้พระนางวิสุทธิเทวีอยู่ภายใต้การปกครองของพม่าแต่พระนางก็ได้รับการปฏิบัติอย่างสมพระเกียรติ ด้วยพระอัจฉริยภาพในการดำเนินนโยบายด้านการปกครองอย่างระมัดระวังและประนีประนอมแต่ก็รักษาพระเกียรติยศไว้อย่างสมบูรณ์จนสิ้นรัชกาล</span></div> </div> <div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a" color:="" font-size:="" segoe="" style="margin: 0.5em 0px 0px; overflow-wrap: break-word; white-space-collapse: preserve; font-family: " ui=""> <div dir="auto" style="font-family: inherit;">  </div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:verdana,geneva,sans-serif;">อ้างอิง จากวิกิพีเดีย พระนางวิสุทธิเทวี</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) กับพระจักรพรรดิพงศ์ (จาด). พระนคร:สำนักพิมพ์คลังวิทยา, 2507, หน้า 96</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">Tun Aung Chian. Chiang Mai in Bayinnaung's Polity, pp 70</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2552. หน้า 275</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">ดร.ฮันส์ เพนธ์, ศรีเลา เกษพรหม และอภิรดี เตชะศิริวรรณ. จารึกวัดวิสุทธาราม. เรียกดูเมื่อ 6 พฤษภาคม 2556</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">ล้านนาคดีสัญจร:ตามรอยโคลงมังทรารบเชียงใหม่ (ชมรมล้านนาคดีเชียงใหม่ 2533) หน้า 15</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">สรัสวดี อ๋องสกุล ศาสตราจารย์. ประวัติศาสตร์ล้านนา. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2552. หน้า 272</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">สุเนตร ชุตินธรานนท์. ดร. พม่ารบไทย. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ:มติชน, 2554. หน้า 295-296</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. กรุงเทพฯ:อมรินทร์, 2539. หน้า 236-237</span></span></div> <div dir="auto" style="font-family: inherit;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family: verdana, geneva, sans-serif;">สุเนตร ชุตินธรานนท์. ดร. พม่ารบไทย. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ:มติชน, 2554. หน้า 294</span></span></div> </div>